نوشته شده توسط: الهه ناز
خوابگردی یا راه رفتن در هنگام خواب که با نام سامبنابولیسم شناخته می شود رفتاری است که به نظر می رسد شما در طی شب از خواب بیدار می شوید و راه می روید و یا حتی ممکن است فعالیت های دیگری نیز انجام دهید اما پس از این که بیدار شوید هیچ خاطره ای از راه رفتن خود و کارهایی که انجام داده اید نخواهید داشت.
زمانی که فرد دچار خوابگردی میشود می تواند بین 5 تا 15 دقیقه به طول بیانجامد. لازم به ذکر است که خوابگردی در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر و شایع تر است و معمولاً حوادثی درپی ندارند برای همین است که معمولاً نیاز به درمان ندارند.
خوابگردی در بزرگسالان ممکن است با علائمی مثل گیجی و سردرگمی همراه باشد که منشاء این خوابگردی ممکن است از دیگر بیماری ها و یا دیگر اختلالات خواب باشد. نکته قابل توجه برای افرادی که در هنگام خواب راه می روند حفظ و نگهداری آن ها در برابر صدمات و حوادثی است که ممکن است در هنگام راه رفتن برایشان پیش بیاید.
حدود 4 درصد بزرگسالان دچار خوابگردی هستند که میتواند باعث گیجی؛ تیرگی ذهن ؛حمله های ناشی از بی خوابی و صدماتی که در هنگام راه رفتن برای این افراد پیش می آید؛ باشد. همانطور که گفته شد خوابگردی برای کودکان شایع تر است که معمولاً با افزایش سن خود به خود برطرف میشود.
در یکی از تحقیقات صورت گرفته بر افرادی که دچار خوابگردی هستند دانشمندان متوجه شدند که محرومیت از خواب باعث تشدید خوابگردی در افراد مستعد می شود. در این آزمایش چهل نفر از افرادی که مشکوک به خوابگردی بودند شرکت کردند در ابتدا این افراد از لحاظ شدت و نوع خواب و خوابگردی مشاهده و ارزیابی شدند و برای روز بعد این افراد را تمام شب بیدار نگه داشتند تا آنها را از خواب محروم کنند و به طور منظم نظارت می شدند.
دقیقاً بعد از 25 ساعت از زمانی که این افراد بیدار بودند یعنی صبح روز بعد به آنها اجازه خواب دادند و از آن ها در تمام مدتی که خواب بودند فیلم برداری شد و پس از آن محققان و دانشمندان رفتار آن ها را در طول زمانی که خواب بودند بررسی کردند متوجه شدند که شدت و پیچیدگی رفتار خواب گردان در این زمان نسبت به شب اول که دچار محرومیت خواب نشده بودند بسیار تشدید شده است و رفتارهای ویژه ای از خود بروز می دهند.
به طور معمول خوابگردی در اوایل شب یعنی یکی دو ساعت بعد از خوابیدن اتفاق می افتد و حتی ممکن است افراد در هنگام چرت زدن نیز خوابگردی کنند.
در دنیای علم روانشناسی خوابگردی یکی از اختلال های خواب محسوب می شود. به طور علمی خوابگردی زمانی رخ میدهد که فرد در بخش عمیق خواب است و این اختلال به دلیل حرکت سریع چشم اتفاق میافتد برای همین فرد بعد از بیدار شدن متوجه خوابگردی خود نمی شود و چیزی به یاد نمی آورد.
خوابگردی در مردان شایع تر است و همچنین در کودکان برای سنین 4 تا 8 سال بیشترین شیوع را دارد. موارد زیادی می توانند منجر به خوابگردی شوند این موارد می تواند مربوط به مصرف داروهای خاص؛ بی خوابی و بدخوابی؛ استرس و اضطراب و همچنین عدم رعایت بهداشت خواب باشد.
شاید برایتان کمی عجیب باشد که افرادی در هنگام خواب کارهایی را انجام دهند که در طی بیداری نیز انجام می دهند مثلاً بعضی از افراد ممکن است با چشمان باز راه بروند و حتی غذا خوردن نیز شامل این رفتارها می شود؛ حتی ممکن است فرد اعمال غیر ارادی مثل تخلیه ادرار را در هنگام خواب انجام دهد.
همچنین خوابگردی طیف وسیعی از رفتارهای دیگر را نیز شامل میشود. رفتارهایی مانند صحبت کردن در هنگام خواب؛ خیره شدن به یک نقطه؛ سخت بیدار شدن؛ عدم برقراری ارتباط با اطرافیان و پاسخ ندادن به محرک های بیرونی و صحبت های دیگران و یا حتی نشستن در محل خواب و انجام حرکاتی مانند مالیدن چشم ها.
مواردی که تاکنون به آنها اشاره شد تقریباً بی خطرترین و یا کم خطر ترین علائم برای خواب گردان است اما متاسفانه افراد خواب گرد ممکن است فعالیت هایی انجام دهند که بسیار خطرناک است چه برای خودشان و چه برای افراد خانواده. این فعالیت ها شامل: ترک کردن خانه؛ رانندگی؛ پایین یا بالا رفتن از پله ها؛ پریدن از پنجره یا پشت بام است. ممکن است افراد برای بیدار شدن اذیت شوند و دچار سردرگمی و خشونت شوند که مدت کوتاهی پس از بیدار شدن اتفاق می افتد.
همه کسانی که دچار خوابگردی می شوند نیاز به مراجعه به پزشک ندارند اما اگر افراد بزرگسال شروع به راه رفتن در خواب کنند بهتر است به پزشک مراجعه کند همچنین مواردی مثل راه رفتن در خواب و ایجاد اختلال در خواب دیگران یا ایجاد اختلال در زندگی روزمره طولانی شدن خوابگردی به طوری که بیش از یک یا دوبار در هفته و یا حتی چند بار در یک شب همچنین انجام واکنش های خطرناک که احتمال دارد به خود فرد یا دیگران صدمه وارد کند.
به نظر می آید مواردی مانند استرس و اضطراب یا دیگر عوامل روانشناختی منجر به اختلالات خواب می شوند. توصیه می شود اگر به اختلال تشنج مشکوک هستید یا در حین خواب اختلال حرکتی اندام ای دارید برای اطمینان نوار مغز تهیه کنید.
عواملی که میتواند در خوابگردی نقش داشته باشند عبارتند از :
• فشار عصبی
• کمبود خواب
• بی خوابی
• خستگی
• اخلال در برنامه خواب
• بیماری یا تب
• استرس و اضطراب
• استفاده از داروهای خاص
• خوابیدن با مثانه ای پر
• مصرف مواد اعتیاد آور و الکل
• مبتلا بودن به بیماری ریفلاکس معده
• سندروم پاهای بی قرار
• استفاده از داروهای خاص مانند داروهای خواب آور؛ آرام بخش یا بعضی از داروهایی که برای درمان اختلالات روانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.
• اختلالات تنفسی مانند آپنه انسدادی خواب
• همچنین داشتن محیط خواب پر سر و صدا یا نامناسب
معمولاً افرادی که در خواب راه می روند این مشکل را به صورت خانوادگی دارند اما هنوز مشخص نشده که چرا برخی از افراد به خوابگردی مبتلا می شوند و برخی دیگر نه.
امکان دارد که شما حتی بعد از مراجعه به پزشک به صورت دائم درمان نشوید و به نظر برسد که خوابگردی درمان ندارد. به طور کلی برای درمان و بهبود خوابگردی افراد از بالا بردن ایمنی و از بین بردن علت ها و یا محرک ها استفاده می شود.
به این منظور شما می توانید قبل از خواب تمام پنجره ها و درها را ببندید و قفل کنید تا در هنگام راه رفتن نتوانید از اتاق و یا خانه تان بیرون بروید. همچنین بهتر است که در طبقه همکف بخوابید تا خطر پایین رفتن از پله ها شما را تهدید نکند و اگر کودک شما دچار خوابگردی شده است اجازه ندهید که او شب ها تنها بخوابد.
برای کسانی که در حال راه رفتن هستند بهترین کار هدایت او به سمت رخت خوابش است لازم نیست که فرد را بیدار کنید زیرا احتمال دارد دچار آشفتگی و سردرگمی می شود و برای شما دردسر ساز باشد.
گردآوری : بخش سلامت بیتوته